Osobom pracującym na podstawie umowy o pracę przysługuje wynagrodzenie za okres nieobecności w pracy spowodowanej chorobą lub niezdolności do pracy. Przysługuje im wówczas tzw. zasiłek chorobowy lub zasiłek chorobowy, który oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Jednakże okres, za jaki można pobierać to wynagrodzenie, jest ograniczony.
Chcesz dowiedzieć się więcej o zasadach, okresach i prawidłowym naliczaniu zasiłku chorobowego? Wszystko znajdziesz w tym artykule!
Co stanowi podstawę naliczania zasiłku chorobowego?
Już na wstępie warto powiedzieć, że do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wliczane są jedynie te składniki, które są obniżone za okres choroby.
Podstawą obliczenia zasiłku/zasiłku chorobowego jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane w ciągu 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem dwunastu miesięcy, podstawą obliczenia jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie uzyskiwane za pełne miesiące ubezpieczenia.
Jeżeli w okresie, od którego nalicza się podstawę wymiaru lub w miesiącu, w którym u danego pracownika powstała niezdolność do pracy, nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy, podstawą obliczenia jest wynagrodzenie ustalone za nowy wymiar czasu pracy.
Dodatkowo w podstawie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględniane są wszystkie składniki stanowiące podstawę naliczania składek na ubezpieczenie chorobowe. Są to:
- wynagrodzenie podstawowe,
- wynagrodzenie za nadgodziny i godziny nocne,
- wynagrodzenie urlopowe,
- premie za indywidualne wyniki,
- nagrody,
- dodatki funkcyjne i stażowe.
Składniki należne za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości wypłacanej pracownikowi za dany miesiąc. Jeżeli składniki płatne są za okresy kwartalne, do podstawy zalicza się kwotę 1/12 premii wypłaconej za ostatnie cztery kwartały. Jeżeli jednak składniki przysługują za okresy roczne, do podstawy naliczenia należy uwzględnić kwotę 1/12 premii wypłaconej za rok ubiegły.
Z podstawy wymiaru nie uwzględnia się składników, które pracownik otrzymuje pomimo niezdolności do pracy. Należą do nich:
- płatności gotówkowe lub bony przyznawane w tej samej wysokości wszystkim pracownikom lub zgodnie z ustalonym procentem,
- płatności lub bony pieniężne przyznawane grupom pracowników z okazji świąt lub innych okazji,
- koszt wynajmu mieszkania finansowany przez pracodawcę,
- nagrody za ukończenie przez pracownika szkoły lub studiów,
- nagrody z okazji ślubu pracownika lub narodzin dziecka,
- składowych w zależności od wyników pracy całego zespołu, do którego należy pracownik.
Do podstawy nie zalicza się także tych składników, których płatność została wstrzymana.
Po zakończeniu obowiązywania umowy o pracę wszystkie składniki, które zostały wyłączone z podstawy wymiaru chorobowego w trakcie jej trwania, zostaną ujęte w podstawie wymiaru. Dlatego po wygaśnięciu dokumentu pracodawca wypełniając zaświadczenie ZUS Z-3 ma obowiązek wskazać wszystkie składniki wynagrodzenia.
Jak obliczyć podstawę wymiaru zasiłku chorobowego – przykład minimum krajowego w 2024 roku
Minimalne wynagrodzenie od 1 stycznia 2024 roku wynosi 4242 zł brutto. Minimalna stawka godzinowa wynosi 27,70 zł brutto.
Minimalna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego wynikająca z pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę, po potrąceniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia na ubezpieczenie społeczne. W drodze potrącenia podstawa świadczenia powinna wynosić co najmniej 86,29% minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. od 1 stycznia 2024 r. do 30 czerwca 2024 r. – 3660,43 zł, a od 1 lipca – 3710,47 zł.
Ile zasiłku chorobowego przysługuje pracownikowi?
Pracownikowi przysługuje 80% wynagrodzenia za czas nieobecności w pracy spowodowany chorobą lub odosobnieniem z powodu choroby zakaźnej (tzw. kwarantanna) trwający łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym (w w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia). życia ogółem do 14 dni w roku kalendarzowym). Za ten okres pracodawca wypłaca zasiłek chorobowy. Zasiłek chorobowy może zostać wypłacony w większej wysokości, jeżeli zakładowe przepisy prawa pracy przewidują taką wyższą kwotę zasiłku chorobowego. Jeżeli pracodawca nie jest uprawniony do wypłaty świadczeń, ma obowiązek przedłożyć oryginał orzeczenia lekarskiego wraz z wypełnionym zaświadczeniem Z-3 w ZUS.
Pracownikowi przysługuje kwota stanowiąca 100% wynagrodzenia, z tym że zasiłek chorobowy przysługuje za okres niezdolności do pracy spowodowanej:
- wypadek w drodze do lub z pracy,
- choroba występująca w czasie ciąży,
- poddanie się wszelkim niezbędnym badaniom lekarskim, przeznaczonym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów, a także poddanie się procedurze pobrania tych komórek i narządów.
W przypadku przekroczenia okresu zasiłku chorobowego ze środków pracodawcy (tj. od 34 lub 15 dnia niezdolności do pracy) pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy finansowany ze środków ZUS.
Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, w tym za dni wolne od pracy. Nie ulega także obniżeniu w przypadku, gdy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego jest ograniczona.
Należy pamiętać, że nie każdy pracownik może ubiegać się o zasiłek chorobowy. Prawo do zasiłku chorobowego nabywa pracownik po przepracowaniu 30 dni nieprzerwanego, obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego (tzw. karencja). Do okresu tego zaliczają się poprzednie okresy ubezpieczenia, przy czym przerwa między nimi nie może być dłuższa niż 30 dni.
Jak obliczyć zasiłek chorobowy?
Obliczmy zasiłek chorobowy dla pracownika zatrudnionego na umowę o pracę, który zarabia miesięcznie 5000,00 zł brutto. Otrzymał zwolnienie lekarskie ważne 10 dni. Pracownikowi przysługuje 80% wynagrodzenia chorobowego.
Najpierw obliczmy podstawę obliczenia zasiłku chorobowego:
5000,00 zł – (13,71% x 5000,00 zł) = 5000,00 zł – 685,5 zł = 4314,5 zł
Dzienny zasiłek chorobowy w wysokości 80%:
4314,5 zł: 30 dni = 143,81 zł
143,81 zł x 80% = 115,05 zł
Wysokość zasiłku chorobowego za okres 8 dni niezdolności do pracy:
115,05 zł x 10 dni = 1150,5 zł – tyle otrzyma za 10 dni zwolnienia lekarskiego.
W przypadku pracy w niepełnym wymiarze godzin naliczanie zasiłku chorobowego odbywa się analogicznie, gdyż w wykonywanych czynnościach nie uwzględnia się liczby godzin przepracowanych w pełnym wymiarze czasu pracy.
Jak obliczyć zasiłek chorobowy po otrzymaniu premii?
Obliczmy teraz wynagrodzenie osoby, która oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymała także premię. Pracownik został zatrudniony 1 grudnia 2023 roku na podstawie umowy o pracę i przepracował dotychczas 5 miesięcy. Otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 6000 zł brutto. Jednakże od 17 kwietnia 2024 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim przez 15 dni. Przez 2 miesiące za wyniki w pracy oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymywał także premię: w styczniu – 500,00 zł brutto i w lutym – 600,00 zł brutto.
Podstawą „zwolnienia chorobowego” będzie przeciętne wynagrodzenie za okres od grudnia 2023 r. do marca 2024 r., czyli łącznie przepracowane cztery pełne miesiące zatrudnienia, pomniejszone o kwotę składek na ubezpieczenie społeczne potrąconych przez pracodawcę, tj. o 13,71 %.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie:
6000 zł x 4 miesiące + 500 zł + 600 zł = 25 100 zł
25 100 zł: 4 miesiące = 6 275 zł
Podstawą obliczenia zasiłku chorobowego jest:
6275 zł – (13,71% x 6276 zł) = 5414,7 zł
Dzienny zasiłek chorobowy w wysokości 80% będzie zatem wynosić:
5414,7 zł: 30 = 180,5 zł
180,5 zł x 80% = 144,39 zł
Wysokość zasiłku chorobowego za okres 15 dni niezdolności do pracy:
144,39 zł x 15 dni = 2165,88 zł
Zasady obliczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w przypadku choroby pracownika w pierwszym miesiącu zatrudnienia
Zdarzają się także sytuacje, w których pracownik w pierwszym miesiącu zatrudnienia nie będzie zdolny do pracy (choroba, wypadek itp.), a przysługuje mu zasiłek chorobowy. W takim przypadku podstawą wymiaru zasiłku chorobowego będzie wynagrodzenie, jakie pracownik otrzymywałby po przepracowaniu pełnego miesiąca, pomniejszone o wysokość składek na ubezpieczenie społeczne potrącanych przez pracodawcę.
Jednakże, aby dany pracownik otrzymywał zasiłek chorobowy, musi przed zatrudnieniem podlegać ubezpieczeniu chorobowemu z innego powodu, przy czym przerwa pomiędzy ustaniem tego ubezpieczenia a obecnym zatrudnieniem nie powinna być dłuższa niż 30 dni (chyba że spowodowane było urlopem bezpłatnym, rodzicielskim lub czynną służbą wojskową). . Może je otrzymać także osoba posiadająca co najmniej 10-letni staż pracy, w trakcie którego podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu.
Jak obliczyć zasiłek chorobowy w przypadku choroby pracownika w pierwszym miesiącu zatrudnienia?
Załóżmy, że pracownik został zatrudniony na umowę o pracę 1 maja, ale 19 maja zachorował i był nieobecny przez 5 dni. Zgodnie z umową powinien zarabiać 4500 zł brutto miesięcznie. Wcześniej był zatrudniony na umowę o pracę do 23 kwietnia. W związku z tym przerwa w ubezpieczeniu chorobowym wynosiła 7 dni. Pracownik spełnia zatem kryteria otrzymania zasiłku chorobowego.
Podstawa naliczania zasiłku chorobowego:
4500 zł – (13,71% x 4500 zł) = 3883,05 zł
Dzienna dieta w wysokości 80% wynosi:
3883,05 zł: 30 = 129,44 zł
129,44 zł x 80% = 103,55 zł
Wysokość zasiłku chorobowego za okres 5 dni niezdolności do pracy:
103,55 zł x 6 dni = 517,74 zł
Zawsze sprawdzaj aktualne dane
Powyższe dane mają charakter wyłącznie informacyjny i mogą ulec zmianie wraz ze zmianą obowiązujących przepisów prawa. Aby prawidłowo wyliczyć zasiłek chorobowy dla pracownika należy zapoznać się z aktualnie obowiązującymi przepisami np. na stronie internetowej isap.sejm.gov.pl.
Obecnie obowiązujące przepisy prawa (stan na kwiecień 2024 r.) to: Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
—
Szukasz pracy w sprzedaży?
- Oferty pracy dostosowane do Twoich potrzeb.
- Dostęp online do Twojego aktualnego CV.
- Dostęp do statystyk ofert pracy, o które aplikowałeś.