Co to jest efekt halo (efekt halo)?
Efekt aureoli, znany również jako efekt aureoli, to zjawisko psychologiczne, w którym nasze pierwsze wrażenie na temat kogoś lub czegoś wpływa na nasze postrzeganie i ocenę tej osoby lub rzeczy.
Na przykład, jeśli ktoś zrobi na nas dobre pierwsze wrażenie, później postrzegamy tę osobę bardziej pozytywnie (efekt anielskiej aureoli). Efekt ten działa także w drugą stronę: jeśli początkowo oceniamy kogoś lub coś negatywnie, tendencja ta będzie się utrzymywać także w kolejnych spotkaniach z obiektem (efekt szatańskiej aureoli).
Na czym polega efekt Golema?
Efekt Golema to zjawisko psychologiczne, w którym niskie oczekiwania innych wobec danej osoby prowadzą do pogorszenia jej wyników i ogólnej efektywności.
Nazwa nawiązuje do mitologicznego Golema, istoty z żydowskiej legendy, stworzonej z gliny na kształt i podobieństwo człowieka, ale jednocześnie pozbawionej umysłu i duszy, działającej według czyjejś woli. Co ciekawe, w wyniku takiego potraktowania mitologiczny Golem stał się destrukcyjny i nieprzewidywalny. Warto w tej nomenklaturze odnaleźć analogię i głębsze znaczenie oraz zastanowić się, do czego mogą prowadzić zbyt niskie oczekiwania wobec innych.
Mechanizm działania efektu halo i Golema
Obydwa efekty wynikają z błędu poznawczego, gdzie pierwsze wrażenie, jakie otrzymujemy później, wpływa na naszą dalszą ocenę sytuacji, rzeczy lub osoby. Dzieje się tak, ponieważ nasz mózg, który na co dzień wykonuje mnóstwo pracy, stara się ułatwić sobie zadania i stosuje pewnego rodzaju uproszczenia i uogólnienia. W rezultacie nieświadomie przenosimy jedną wstępną ocenę na drugą.
Przykłady efektu halo
Z efektem aureoli możemy spotkać się w wielu codziennych sytuacjach. Tendencja do automatycznego oceniania po prostu znacznie ułatwia nam życie. Jeśli więc ktoś nie jest świadomy tego efektu, może go zastosować w zasadzie za każdym razem, gdy poznaje nową osobę.
Dużo mówi się o efekcie aureoli w kontekście procesu rekrutacyjnego. Pierwsze wrażenie można zrobić tylko raz, a jak widać może ono zaowocować szeregiem dodatkowych korzyści. Pracownik, który na początku zdobędzie punkty, może później zostać oceniony przez rekrutera bardziej przychylnie, niż jest to w rzeczywistości. Ważnym aspektem jest także wygląd zewnętrzny, który czy nam się to podoba, czy nie, niestety lub na szczęście, ma ogromne znaczenie. Kandydaci atrakcyjni fizycznie, zadbani, czysto i schludnie ubrani mogą być postrzegani jako bardziej profesjonalni, kompetentni i przyjacielscy, niezależnie od tego, kim naprawdę są (chyba, że bardzo wyraźnie dadzą rekruterowi do zrozumienia, że jest zupełnie inaczej – aureola jest nie podane raz). na zawsze!).
Duże firmy również planują kampanie reklamowe zgodnie z efektem aureoli. Z tego powodu do ich promocji zapraszają znane i lubiane osoby. Firma może liczyć na znaczny wzrost sprzedaży, jeśli prawidłowo wybierze celebrytę. Najlepiej, jeśli będzie ono powiązane z danym produktem. Dlatego na przykład Iga Świątek reklamuje napój izotoniczny (jeśli go poleca, to musi być dobry, prawda?), a influencerki z branży kosmetycznej polecają kosmetyki (na pewno stosują je codziennie i sprawdzają się doskonale!).
Pamiętaj, że efekt aureoli nie zawsze działa na naszą korzyść. Jeśli na pierwsze spotkanie przyjdziesz dużo spóźniony i zrzędliwy, jest duża szansa, że te cechy zostaną Ci na stałe przypisane przez osobę, z którą się umówiłeś.
Przykłady efektu Golema
Z efektem Golema najczęściej spotykamy się we wczesnych latach szkolnych. Nauczyciel, który zauważa ucznia o mniejszych zdolnościach, zamiast bardziej zaangażować się w jego rozwój, postępuje odwrotnie – zaniża oczekiwania wobec ucznia, poświęca mu mniej czasu, przydziela mu mniej zadań lub po prostu niektóre z nich odpuszcza , w efekcie czego dziecko osiąga coraz gorsze wyniki w nauce. Podobny efekt występuje, gdy szkoła dzieli klasę na podstawie wyników uzyskanych na określonym teście (np. na teście kwalifikacyjnym z języka angielskiego). Wtedy zazwyczaj lepsza grupa staje się coraz lepsza, a gorsza nie wykorzystuje w pełni swojego potencjału.
Tak naprawdę w wielu firmach działa to na tej samej zasadzie. Menedżerowie wolą pracować z ludźmi, którzy wydają się zaangażowani i wykazują inicjatywę. Pracownikowi, który kiedyś zostanie okrzyknięty „niezbyt kompetentnym”, można powierzyć mniej ambitne zadania i w efekcie nie rozwinąć się na tyle, na ile będzie mógł, co przekłada się na spadek jego motywacji i zaangażowania.
Czy warto martwić się efektem aureoli i efektem Goluma?
Zdecydowanie warto, gdyż oba efekty mają istotny wpływ na nasze sądy, decyzje i interakcje z innymi. Zauważ, że patrząc przez pryzmat efektu Golema, postrzegasz osobę, na którą „otoczysz aureolę”, inaczej niż kogoś innego. Jest to szczególnie ważne, gdy Twoja praca opiera się na kontakcie z innymi ludźmi.
Podsumowując, zaniepokojenie efektem aureoli i efektem Golema jest ważne, ponieważ pozwala na bardziej sprawiedliwe, obiektywne i konstruktywne podejście do oceniania i interakcji z innymi, co z kolei może prowadzić do lepszych wyników i bardziej pozytywnych relacji, zarówno ze współpracownikami i klienci.
Co mogę zrobić?
Najważniejsze, co możesz zrobić, to po prostu… pomyśleć, czyli mieć świadomość istnienia skutków, które mogą zniekształcić i uprościć postrzeganie innych ludzi. Regularnie zastanawiaj się nad swoimi ocenami i oczekiwaniami wobec innych.
Po drugie, spróbuj ocenić każdą indywidualną cechę, umiejętność lub aspekt z osobna, starając się w ten sposób pozbyć się wpływu ogólnego wrażenia.
Jeśli bierzesz udział w rekrutacji lub innej działalności wymagającej oceniania innych, używaj obiektywnych, mierzalnych kryteriów do oceny ludzi i sytuacji, aby zminimalizować wpływ subiektywny. Zdecydowanie warto skorzystać ze standardowych testów lub arkuszy ocen.
Podobnie, jeśli obejmiesz stanowisko kierownicze. Zastanów się, czy rzeczywiście traktujesz wszystkich pracowników obiektywnie? A może warto poświęcić pracownikowi więcej czasu i dać mu szansę na rozwinięcie skrzydeł?
Streszczenie
Efekt Halo i Efekt Golema to dwa zjawiska psychologiczne, które mają znaczący wpływ na nasze osądy i interakcje z innymi.
Efekt aureoli ma miejsce, gdy ogólne pozytywne wrażenie na temat osoby, produktu lub sytuacji wpływa na naszą ocenę innych, niepowiązanych cech, prowadząc do subiektywnych i często stronniczych ocen. Może to skutkować niesprawiedliwym traktowaniem i błędnymi decyzjami w różnych kontekstach, takich jak rekrutacja, ocena pracowników czy wybory konsumenckie.
Z kolei efekt Golema odnosi się do sytuacji, w której niskie oczekiwania wobec człowieka prowadzą do pogorszenia jego wyników i efektywności. Negatywne oczekiwania mogą demotywować, ograniczać możliwości rozwoju i prowadzić do sytuacji, w których negatywne przekonania faktycznie wpływają na zachowanie i osiągnięcia.
Świadomość tych skutków i podejmowanie kroków w celu ich zminimalizowania, takich jak refleksja nad własnymi oczekiwaniami, stosowanie obiektywnych kryteriów oceny oraz wspieranie i motywowanie innych, może prowadzić do bardziej sprawiedliwego, obiektywnego i konstruktywnego podejścia do oceniania i interakcji z innymi.
—
Szukasz pracy w sprzedaży?
- Oferty pracy dostosowane do Twoich potrzeb.
- Dostęp online do Twojego aktualnego CV.
- Dostęp do statystyk ofert pracy, o które aplikowałeś.
