Definicja mobbingu
Kodeks pracy definiuje mobbing zgodnie z art. 943 § 2 w następujący sposób:
„Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, powodujące obniżenie jego przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub ją lub wyeliminowanie go z zespołu współpracowników.”
Mobbing w pracy – przykład
Kierownik sprzedaży nieustannie zarzucał pracownikom brak kompetencji. Groził, że jeśli nie podniosą kwalifikacji, zostaną zwolnieni. Mimo przeszkolenia pracowników nie potrafił tego docenić i stale podkreślał, że to porażka.
Rodzaje mobbingu w pracy
W pracy wyróżnia się 3 rodzaje mobbingu. Możemy zastąpić:
- Mobbing horyzontalny (mobbing horyzontalny), czyli mobbing pomiędzy pracownikami,
- Mobbing wznoszący (pionowy), gdy przełożony nęka podwładnego,
- Mobbing diagonalny, w którym ofiara jest przełożonym, a mobber podwładnym.
Mobbing można podzielić także w ten sposób:
- Mobbing bezpośredni – najczęstszy, który polega na ośmieszaniu, osobistych komentarzach, drwinach kierowanych bezpośrednio do pracownika itp.
- Mobbing pośredni – ma miejsce, gdy mobber działa poprzez otoczenie ofiary, tj. rozpowszechnia fałszywe pogłoski, opinie i raporty na temat ofiary mobbingu. Trudniej jest także określić, kto jest mobberem.
Kto może być mobberem?
Odnosząc się do rodzajów mobbingu w pracy, mobberem, czyli osobą dopuszczającą się mobbingu w pracy, może być pracodawca, kierownik, współpracownik, a nawet podwładny.
Niezależnie od tego, kim jest mobber, osobą odpowiedzialną za wystąpienie mobbingu jest przede wszystkim pracodawca, gdyż pozwala on na takie zachowania we własnym miejscu pracy. W przypadku mobbingu pracodawca może ponieść odpowiedzialność za cudze działanie.
Przykłady mobbingu
Zachowań mających znamiona mobbingu w pracy może być wiele, a ich efektem jest niższa ocena przydatności zawodowej. Jednak najczęstszymi przejawami mobbingu są:
- molestowanie w pracy,
- uporczywe łamanie praw pracowniczych,
- groźby wobec pracownika,
- upokorzenie,
- ośmieszanie pracownika,
- nieuzasadniona krytyka,
- kpiny,
- obmawianie, rozsiewanie plotek,
- naruszenia nietykalności cielesnej,
- nadmierne przerywanie mowy,
- niedopuszczenie pracownika do mówienia,
- ukrywanie ważnych informacji,
- przydzielanie zadań zbyt trudnych,
- wydawanie absurdalnych poleceń,
- zagrożenia,
- molestowanie.
Mobbing w pracy – co przewiduje polskie prawo? Co zrobić, jeśli jesteś ofiarą mobbingu?
Pracownik może domagać się od pracodawcy odszkodowania i zadośćuczynienia, jednak niewykluczone, że będzie musiał tych świadczeń dochodzić w sądzie – aby udowodnić mobbing w miejscu pracy.
Co zrobić, aby udowodnić mobbing w pracy?
Pamiętaj, aby dokumentować wszystkie przypadki mobbingu w pracy. Zbieraj dowody, takie jak e-maile, nagrania i notatki. Dobrze, jeśli masz także świadków zdarzenia.
Ważne jest także pokazanie, że dane zachowanie Ci nie odpowiada. Komunikuj się, jeśli nie akceptujesz takiego zachowania. W przeciwnym razie wyrażasz zgodę na tego typu leczenie.
Nie musisz mieć jedynie bezpośrednich świadków mobbingu w miejscu pracy. Poinformuj także o mobbingu swoją rodzinę i znajomych, a także psychologa, jeśli zajdzie potrzeba spotkania się z nim.
Jako dowód mobbingu w miejscu pracy złóż także pisemną skargę.
Gdzie zgłosić mobbing w pracy i jak sobie poradzić z mobberem?
Możesz złożyć pisemną skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Pamiętaj, że jeśli boisz się konsekwencji zgłoszenia mobbingu, możesz to zrobić także anonimowo.
Oprócz złożenia skargi do Państwowej Inspekcji Pracy, możesz także napisać skargę dotyczącą mobbingu i złożyć ją do Sądu Pracy.
Mobbing w pracy można zgłosić także na policję lub do prokuratury, a ostatecznie do Rzecznika Praw Obywatelskich. Istnieją także organizacje pozarządowe, które udzielają bezpłatnej pomocy prawnej, np. Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego.
Pismo w sprawie zgłoszenia mobbingu w pracy
Pismo do Państwowej Inspekcji Pracy możesz złożyć pisemnie, e-mailem lub on-line za pomocą e-skarg (w tym drugim przypadku pamiętaj o wybraniu odpowiedniego okręgowego inspektoratu, w którym mieści się siedziba firmy).
Anonimowe zgłoszenie mobbingu – gdzie zgłosić mobbing anonimowo?
Jak wspomniano powyżej, przesłane powiadomienie może mieć charakter anonimowy. Pamiętaj jednak, że takie zgłoszenie uniemożliwia ustalenie, kto był ofiarą mobbingu, a tym samym może zablokować drogę do porozumienia z ofiarą, np. poprzez dobrowolną wypłatę odszkodowania, uniknięcie skierowania sprawy do sądu.
Istnieje możliwość anonimowego zgłoszenia mobbingu pracodawcy. Obowiązek przeciwdziałania mobbingowi zmusza pracodawcę do zbadania sprawy i podjęcia odpowiednich kroków w celu ewentualnego zadośćuczynienia poszkodowanemu pracownikowi (o ile możliwe jest ustalenie jego tożsamości) i zapobieżenia zjawisku w przyszłości.
Zdiagnozowanie mobbingu – jak pracodawca może z nim walczyć?
To pracodawca określa, w jaki sposób zamierza walczyć z mobbingiem, ponieważ to on (jak wspomniano wcześniej) jest odpowiedzialny za wystąpienie tego zjawiska we własnej firmie.
Do najpopularniejszych sposobów przeciwdziałania mobbingowi zaliczają się: procedury i komisje antymobbingowe, szkolenia personelu oraz pełnomocnika do spraw przeciwdziałania mobbingowi.
Jeżeli mobberem jest pracownik, pracodawca może przeciwdziałać mobbingowi poprzez odpowiedzialność karną (gdy zachowanie pracownika stanowi przestępstwo) lub cywilną (wnosząc np. pozew o naruszenie dóbr osobistych).
Czym nie jest mobbing?
Wiele zachowań uznawanych jest za mobbing, choć niekoniecznie jest jego przejawem. Za mobbing często uznawane są wszelkie zachowania wywołujące u pracownika stres, wynikające np. z wrogich relacji w zespole współpracowników czy egzekwowania wyników pracy.
Proszę pamiętać, że egzekwowanie przez pracodawcę wyników pracy lub wypełnianie obowiązków wynikających z zawartej umowy nie jest mobbingiem. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy polecenia, których wykonanie jest później sprawdzane, mają charakter trwały i służą zastraszeniu pracownika.
Co może zrobić ofiara mobbingu? – streszczenie
Podsumowując – gdy doświadczysz mobbingu w pracy, możesz od razu zgłosić je pracodawcy. Ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi, dlatego powinien niezwłocznie zbadać sprawę i znaleźć rozwiązanie. Warto jednak pamiętać, że przepisy Kodeksu pracy nie nakładają obowiązku uprzedniego skontaktowania się z pracodawcą. Można to zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy. Tego typu zawiadomienie przyjmuje także policja lub prokuratura, zwłaszcza jeśli zachowanie mobbingowe stanowiło przestępstwo w rozumieniu prawa karnego.
Ofiara mobbingu może ubiegać się o odszkodowanie i zadośćuczynienie. W takiej sytuacji zwykle konieczne jest wytoczenie pozwu przeciwko pracodawcy w tej sprawie.
—
Szukasz pracy w sprzedaży?
- Oferty pracy dostosowane do Twoich potrzeb.
- Dostęp online do Twojego aktualnego CV.
- Dostęp do statystyk ofert pracy, o które aplikowałeś.