Co to jest inflacja? Skutki i przyczyny inflacji w Polsce

Czym jest inflacja – definicja

Robert W. Ciborowski w rozdziale pt „Inflacja” definiuje inflację jako „ciągły spadek siły nabywczej pieniądza”co oznacza, że ​​z biegiem czasu za tę samą kwotę można kupić mniej dóbr i usług konsumpcyjnych niż wcześniej.

W zależności od podejścia można spotkać się także z definicją, że inflacja to wzrost cen w gospodarce. Wielu specjalistów uważa jednak, że wzrost cen jest wyłącznie skutkiem inflacji.

Powszechne podwyżki cen

W dzisiejszym szybko rozwijającym się świecie jest zupełnie normalne, że w gospodarce rynkowej ceny towarów i usług zmieniają się w czasie. Inflacja stała się regularnym zjawiskiem gospodarczym.

Umiarkowany poziom inflacji jest zazwyczaj uważany za naturalny dla gospodarek rozwiniętych, a nawet postrzegany jako ważny dla zdrowego wzrostu gospodarczego.

Należy unikać gwałtownego wzrostu cen, gdyż prowadzi to do wielu problemów gospodarczych, np. utraty siły nabywczej pieniądza, niepewności gospodarczej i dezorganizacji rynku.

Różne kraje wykazują różne rodzaje inflacji, ponieważ zależy ona od indywidualnych czynników, takich jak polityka pieniężna, struktura gospodarcza, poziom popytu i podaży.

Co jest brane pod uwagę przy ustalaniu rocznej stopy inflacji?

Roczna stopa inflacji jest procentową miarą inflacji w ciągu roku. Zwykle oblicza się go poprzez porównanie bazowego koszyka towarów i usług w bieżącym i poprzednich okresach.

Koszyk dóbr i usług jest reprezentatywny dla dóbr i usług konsumpcyjnych. GUS co roku aktualizuje to zestawienie, aby jak najlepiej odzwierciedlało rzeczywiste zachowania konsumentów. Na przykład w 2023 r badaniem objęto nowe towary i usługi, m.in.: z zakresu medycznych badań diagnostycznych oraz usług kosmetycznych i pielęgnacyjnych.

Jak zatem obliczyć roczną stopę inflacji?

Roczna stopa inflacji = (Cena produktu w roku cenowym – Cena produktu w roku bieżącym)/Cena produktu w roku bieżącym * 100%.

Indeks cen CPI

CPI (wskaźnik cen towarów i usług konsumenckich) jest najpopularniejszą miarą inflacji lub deflacji na świecie.

CPI oblicza się jako średnią ważoną cen towarów i usług kupowanych przez przeciętne gospodarstwo domowe. Za budowę statystycznego koszyka zakupowego i obliczanie wskaźnika CPI w Polsce odpowiada Główny Urząd Statystyczny.

Co to jest HICP?

HICP (zharmonizowany wskaźnik cen towarów i usług konsumenckich) to dane monitorowane przez Europejski Urząd Statystyczny (Erostat). Dzięki niemu możliwe jest porównanie stabilności cen w poszczególnych krajach.

Wskaźnik HICP liczony jest podobnie jak CPI, ale uwzględnia koszyk towarów i usług ujednolicony dla całej Unii Europejskiej.

Rodzaje inflacji

Wyróżnia się następujące rodzaje inflacji.

1. Inflacja popytowa – spowodowane wzrostem popytu, czyli zapotrzebowania na towary i usługi. Może to wynikać ze wzrostu inwestycji, spadku bezrobocia czy wzrostu produkcji.
2. Inflacja po stronie podaży (zwana także inflacją kosztową) – przyczyną inflacji kosztowej są rosnące koszty produkcji, co ma także związek ze wzrostem cen w gospodarce.
3. Inflacja strukturalna – wynika z trwałych zmian gospodarczych, które przekładają się na popyt i podaż, np. większy udział technologii w produkcji.
4. Pełzająca inflacja – niewielki wzrost cen, poniżej 5% rocznie.
5. Inflacja krocząca (umiarkowana) – wzrost cen o 5-10% rocznie.
6. Galopująca inflacja – wzrost cen powyżej 10% rocznie może być zwiastunem hiperinflacji.
7. Hiperinflacja – niekontrolowany wzrost cen, czyli sytuacja, w której miesięczna inflacja wynosi 50% lub więcej. Najczęściej spowodowane załamaniem systemu finansowego i deficytem budżetowym załatanym drukiem pieniędzy.
8. Skumulowana inflacja – stopniowy wzrost cen w czasie, prowadzący do utraty siły nabywczej pieniądza.
9. Importowana inflacja – wzrost cen importowanych towarów i usług związany jest z dewaluacją waluty krajowej.
10. Oczekiwana inflacja – spowodowane oczekiwaniami konsumentów co do potencjalnego wzrostu cen w gospodarce, np. ludzie spodziewają się, że towary wkrótce staną się droższe, więc zwiększają swoje zakupy, przyczyniając się tym samym do wzrostu cen.
11. Ukryta inflacja – sytuacja, w której inflacja występuje, ale nie znajduje odzwierciedlenia w oficjalnych danych. Może to być spowodowane na przykład manipulacją statystykami lub niedokładnymi pomiarami.

Inflacja w Polsce

Zajmuje się badaniem poziomu inflacji w Polsce Główny Urząd Statystyczny.

GUS podał, że w styczniu 2024 r. ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły o 3,9% w porównaniu do analogicznego miesiąca ubiegłego roku.

Jakie są przyczyny inflacji?

Przyczyny inflacji mogą być różne. Kiedy pojawia się inflacja, jest ona zwykle wynikiem połączenia różnych czynników ekonomicznych.

Oto kilka możliwych przyczyn:

1. Popyt przewyższa podaż: Nadmierny popyt, którego podaż nie jest w stanie nadążyć, jest jedną z przyczyn inflacji. Producenci, którym brakuje towaru lub możliwości świadczenia usług, podnoszą ceny.
2. Znaczący wzrost kosztów produkcji lub ograniczenie produkcji: To musi się także przełożyć na wzrost cen towarów i usług.
3. Wzrost cen surowców: Wzrost cen surowców energetycznych, np. ropy naftowej czy węgla, przekłada się na wzrost kosztów produkcji w różnych sektorach gospodarki.
4. Zwiększanie podaży pieniądza: Drukowanie pieniędzy powoduje, że mają one niższą realną wartość. Zbyt dużo pieniędzy w stosunku do dóbr materialnych zwiększa poziom inflacji.
5. Oczekiwania inflacyjne: Osoby spodziewające się wzrostu cen mogą się do tego przyczynić poprzez zwiększenie zakupów i gromadzenie zapasów.
6. Ograniczenie dostaw towarów: Inflacja może wynikać także z problemów ze zbyt małą podażą wynikającą np. z braku surowców czy zbyt powolnej produkcji.
7. Wydarzenia zewnętrzne: Ceny rosną w wyniku klęsk żywiołowych, np. powodzi lub w związku z pojawiającymi się konfliktami zbrojnymi.
8. Niezrównoważony budżet państwa: Brak wystarczających środków na podjęte zobowiązania i konieczność finansowania deficytu budżetowego.

Negatywne skutki inflacji

Do negatywnych skutków inflacji zalicza się:

• spadek wartości pieniądza i utrata jego siły nabywczej: wartość pieniądza spada, przez co konsumenci muszą płacić więcej za towary i usługi, co przekłada się na niższy standard życia,
• spadek wartości oszczędności zgromadzonych w gotówce lub na rachunkach oszczędnościowych,
• brak stabilności, zwłaszcza w prowadzeniu biznesu,
• wzrost kosztów kredytu poprzez podniesienie stóp procentowych,
• zawieszenie inwestycji: niepewność i nieprzewidywalność rynku zniechęca inwestorów do podejmowania ryzyka,
• trudności w rozliczaniu transakcji zagranicznych,
• upadek przedsiębiorstw, które nie są w stanie dostosować swojej struktury produkcyjnej do popytu generowanego przez konsumentów.

Pozytywne skutki inflacji

Choć może się wydawać, że inflacja nie ma żadnych pozytywnych stron, okazuje się, że umiarkowany poziom inflacji może mieć pozytywne skutki. Na przykład:

• stymulowanie inwestycji: inflacja powoduje utratę wartości oszczędności, co może zachęcać do inwestowania i rezygnacji z utrzymywania oszczędności w gotówce,
• inflacja może przełożyć się na wzrost wynagrodzeń, gdyż pracownicy w obliczu rosnących cen chętniej negocjują podwyżki,
• zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw: wzrost cen towarów eksportowanych może pobudzić wysiłki na rzecz obniżenia cen produkcji krajowej.

Wpływ inflacji na sprzedaż

Wzrost inflacji może mieć różny wpływ na zachowania konsumentów, a co za tym idzie, na sprzedaż.

1. Inflacja może spowodować spadek popytu: wraz ze wzrostem cen konsumenci mogą stracić siłę nabywczą i w związku z tym kupować mniej towarów i usług.
2. Efektem wzrostu cen może być także zmiana preferencji klientów, którzy mogą zdecydować się na zakup tańszych produktów i usług.
3. Inflacja może także skłonić część konsumentów do inwestowania w określone towary lub usługi, aby uniknąć utraty oszczędności, co przełoży się na wzrost sprzedaży.

Jak widać inflacja powoduje różne skutki, a najważniejszym zadaniem firm w momencie wzrostu cen jest obserwacja klientów i ich zachowań, aby odpowiednio dostosować swoją strategię.

W zależności od tego, którą stronę wybiorą konsumenci, firmy będą mogły na przykład:

• zwiększać wydatki marketingowe, aby przyciągnąć nowych klientów i zachęcić do zakupów,
• zmienić strategię cenową,
• szukaj oszczędności, np. kupując tańsze zamienniki.

Streszczenie

Inflacja, czyli spadek siły nabywczej pieniądza, a co za tym idzie wzrost cen, ma istotny wpływ na różne aspekty gospodarki. Inflacja wpływa na oszczędności, inwestycje, koszty kredytów, a przede wszystkim na decyzje konsumentów, a co za tym idzie na sprzedaż.

Choć przedsiębiorstwa i handlowcy mają niewielki wpływ na poziom inflacji w Polsce, warto zdawać sobie sprawę z mechanizmów, jakie działają i liczyć się z koniecznością dostosowania się do realiów rynkowych.

—

Jesteś pracodawcą i szukasz perełek sprzedażowych?

• Jak obniżyć koszty rekrutacji pracowników do działu sprzedaży/handlu.
• Co zrobić, aby otrzymać skuteczne CV.
• Jak napisać ogłoszenie o pracę, które wzbudzi podziw i zainteresowanie kandydatów.
• Jak ocenić, czy wybrany kandydat zrealizuje plan sprzedażowy.
• Jak badać kompetencje pracowników działu sprzedaży i planować ich rozwój.

Jesteś pracownikiem i szukasz pracy w sprzedaży?

• Oferty pracy dostosowane do Twoich potrzeb.
• Dostęp online do Twojego aktualnego CV.
• Dostęp do statystyk ofert pracy, o które aplikowałeś.